L que yê ?
Al purmeiru purblema de fizica an Mirandés !
De la purmeira maneira, quiên antrar pa l’ouneversidade puôde-lu reźulver simplesmiênte uźandu treguenometrie planar. La segunda maneira, yê la maneira eiźata mas la sue seluçon yê muitu mas cumplicada purqu’uźa treguenometrie sférica. Y ende ven al purblema...
Dañel que mora an Burdeus gusta muitu de Cicuiru. Ya hai tiêmpu que nun vai alla y gusterie d’ancuntrar ũa maneira simples pra ver Cicuiru zde Burdeus. Ampeçou a pensar, y apareciu-l que l mas simples serie de puner un balon chenu d'air caliênte a ũa ciêrta altura c’ũa maquina fetugrafica.
Sabendu que Cicuiru sta llocalizadu an 41°39’ N, -6°18’E y que Burdeus sta an 45° N, 0° E. Que l’altura de Burdeus yê de 14 m y la de Cicuiru de 835 m :
- A qual altura ten que star la maquina fetugrafica pra que Dañel puôda sacar ũa fetugrafie de Cicuiru zde Burdeus ?
- Qual yê la distencia antre Cicuiru y Burdeus ?
La tiêrra sera cunsederada cum prefeitamiênte redonda y c’un rayu de 6378 km.
Passus :
1°) Calcular l’angulu que passa pul centru de la tiêrra antre Cicuiru y Burdeus.
2°) L’angulu curresponde a la distencia antre lus dous puntus d’antresse.
3°) Fazer uźu dal teoréma de Pythagora pra calcular l’altura dal ballon.
Lus Zoélas : ũa seciédade astronomica de la prestoria
Home (Cicuiru)
Gravuras d'animales cun pucicas (Cicuiru)
La mie teorie suôbre essas poças yê que teniên un segueneficadu religiozu y que talveç reperźentaban partes biên particulares dal ciêlu, cum las custellaçones que son grupus de streillas furmadus pu l'eimaginairu de l'home. Ende vus deixu la demunstraçon, la proba dal que you eiqui supongu. Tenei atençon an mirar biên cada fetugrafie y an cumparar las fetugrafies culus mapas de la custellaçones eidiênteficadas.
Tamiên pudereis ver que las dimençones de las pucicas currespondan cul brillu de la streilla !
Corona Borealis (Samartinu)
Ne la Custellaçon dal Dragon, la forma nun sta respeitada, talveç purque tenie que ser grabada nessa piêdra redonda y la sue forma rial nun s'adaptaba. Mas pudeis ver que la forma de la cabéça fui respeitada y ten l meźmu numaru (16) de streillas que nal mapa ! Issu mostra-mus biên la pusseblidade qu'issu seya meźmu streillas dal ciêlu que fueren ende reperźentadas.
Draco (Cicuiru)
Lyra (Cicuiru)
Orion (Cicuiru)
Ursa Major (Custantin)
L'anvestigaçon cuntina !
Mas d'ende an poucu tiêmpu ya veneran mas artes de la ciencia pur'qui !
Anté lla anton !