Al sol, las llanas y las manchas

L’ourige de la tabafeya

Anté’l die d’hoije inda nun houbu ũa splicaçon clara de l’ourige dal nome d'aqueste anchidu. S’an Miranda se cuñece cume tabafeya, an Purtual yê chamada “alheira” purque lliêba allu, antre outras couźas.
Ya spliquei eiqui cume se fai la tabafeya assi que nun vale la péna turnar ende cun issu. De mas, pudeis vé dalgu antersante screbidu fai uns añus atras pur Amadeu Ferreira eiqui. Fai tamiên trés añus que you screbie dalgu suobre l’ourige de la palabra nal cadernu de Cicuiru mas cume parece que naide’l dou fé tornu eiqui a puné’l que you pensu.
Tabafeya cun garbançus


Andei a buscar an varias lliênguas la pussible ourige de la palabra y aparece que yê l’árab que talveç mus dara ũa respuôsta clara suôbre l’assuntu.
Diç la gente que la chouriça ven de lus judius, cume y purquei, issu nun sei. Mas al que yê claru yê que muitus judius tamiên falen árab. Naquessa lliêngua tenémus la palabra tayba y la palabra fi que son las que mas biên puderan splica-l que buscamus :

- Tayba ten’l senificadu de cuzidu.
- Fi ten’l sentidu de “an drentu”.

Ou seya que tayba-fi ten’l sentidu de cuzidu an drentu, darie cuncerteza la palabra mirandéźa atual tabafeya. Y para lus que nun’l saben, la tabafeya yê feita cun carne cuzida. Assi que na mie oupenion yê ũa buôna splicaçon de l’eitemologie la palabra.

4 comentários:

Boieiro disse...

Tiro-te l chapéu por más essa:)
Tabafeia dita assi ye ua de las palabras más guapas de la nuossa lhéngua.
Abraço
A.

AF disse...

Buonas,

Antressante. Gustei.
You nun acradito nessa stória de ls judius, puis nun faç ningun sentido. Cumo folclore stá bien.
Tamien ne l scrito miu que citas digo que la palabra nun ye solo mirandesa, puis aparece an poemas pertueses de l seclo XV.
Nada desso ambalida la heipótese, de que gustei.

Un abraço,
Amadeu

Tiégui disse...

Oubrigadu :) Si, para mie tabafeya fui siempre ua palabra staña... yêra'l "feya" que you nun percebie !

Nun sabie que la palabra tamien s'achaba dantes an purtués. Mas yê verdade qu'al mirandés cunservou tamien muitas palabras purtuésas antigas cume "garbançu".

Aquissu de lus judius tamien me parece strañu, mas yê'l que se diç.

Hai que pergunta als de Llion y Asturias se tenen tamien l'anchidu...

Abraçus pa'lus dous

Tiégui disse...

Hai 3 añus quandu falei dissu, ua amiga mie que ye de marrocus habie me dezidu que l'ourige pussible serie taba-fia, cul sentidu eiqui dadu de "cuzidu an drentu".

Hai uns diês atras perguntei a un culegua miu dal llaboratoriu que ye de l'Algéria y él dou-me l'ourige qu'eiqui dei de tayba-fi.

Cume'l pudeis vé débe d'habé variantes dialectales nal Arab. Mas aquessas dues respuôstas que me dorun son mui asparcidas cun tabafeya.